Auteur: Thomas van Aquino | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | november 2021 | 192 pagina's

Vertaling en toelichting door Niko Schonebaum

Wat maakt gelukkig? Een grote vraag, eeuwenoud maar altijd nieuw. Een vraag die brandt in het hart van ieder mens, soms als laaiend vuur, soms als kalme waakvlam. Een vraag die zich niet terzijde laat schuiven, maar gesteld, besproken, beantwoord wil worden. Een vraag die voor Thomas van Aquino aan het begin stond van een intellectuele zoektocht naar de zin van het leven. In dit boek deelt hij zijn vondsten en geeft hij antwoord op de vragen: wat is het geluk, wat is ervoor nodig en kunnen we het bereiken?

Proeve van een ontologie | Auteur: Thomas van Aquino | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | oktober 2017 | 152 pagina's

Thomas van Aquino (1224/5-1274) staat bekend als een van de belangrijkste theologen uit de christelijke traditie. Daarnaast is hij ook een groot en origineel filosoof. Hij leefde in de Middeleeuwen, in een tijd waarin, via de Arabische filosofen, de filosofie van Aristoteles geïntroduceerd werd aan de universiteiten in de westerse wereld. Het geschrift 'Over het zijnde en het wezen' bevat een boeiende filosofische analyse van de grondstructuur van de werkelijkheid in haar diverse geledingen. Het is bedoeld als een proeve van een ontologie, dat is, een leer van het zijn en van de verschillende wijzen waarop 'zijn' gezegd wordt. Voortbordurend op de Griekse filosofie van Aristoteles en de Arabische filosofie van Avicenna biedt Thomas met dit werk een prachtig voorbeeld van een scholastiek filosofisch onderzoek. Binnen het oeuvre van Thomas neemt het een unieke plaats in door zijn zuiver wijsgerige karakter. Deze uitgave bevat naast de vertaling ook een uitvoerig commentaar bij de tekst dat de wijsgerige gehalte van het tractaat verheldert en analyseert. Dat maakt het tot een geschikte introductie tot het denken van Thomas.

gevolgd door Het verhaal van de nationale staat en het einde van de rechten van de mens | Auteur: Hannah Arendt | Uitgever: Boom | Nederlands |  Paperback | Druk: 1 | juni 2017 | 440 pagina's

In Totalitarisme beschrijft Hannah Arendt de oorsprong en dynamiek van totalitaire systemen. Al enkele jaren na de Tweede Wereldoorlog analyseerde zij haarscherp de opkomst van nazi-Duitsland en de stalinistische Sovjet-Unie als manifestaties van het politieke kwaad. Met het veranderende politieke landschap in de westerse wereld is dit boek, meer dan een historische analyse, een waarschuwing: Arendts beschrijving van de opkomst van dictators en de rol van de massa's is schrikbarend actueel. Na de verkiezing van Trump was het boek terug te vinden in internationale bestsellerslijsten.

'Het zou wel een vergissing zou kunnen zijn te veronderstellen dat de wispelturigheid en de vergeetachtigheid van de massa erop wijst dat ze genezen is van de totalitaire begoocheling, die bij gelegenheid gelijkgesteld wordt met de Hitler- of Stalincultus; het omgekeerde zou wel eens waar kunnen zijn.'

Auteur: Hannah Arendt | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | maart 2021 | 800 pagina's

De drie delen van het hoofdwerk van Hannah Arendt nu eindelijk in één boek.

 ‘Niet de mens, maar mensen bewonen deze planeet. Pluraliteit is de wet van de aarde.’

'Het leven van de geest' is het laatste hoofdwerk van Hannah Arendt. In dit boek ontvouwt ze haar ideeën over de mogelijkheden van de menselijke geest. Ze onderscheidt drie capaciteiten die iedereen bezit: denken, willen en oordelen. Tot haar dood bleef ze aan dit opus werken. Van het laatste deel, dat onvoltooid is gebleven, is hier het concept opgenomen. Dit is internationaal gezien de eerste editie die al het materiaal in één band samenbrengt.

 'Het leven van de geest verdient een plaats in de galerij van de allergrootste filosofische werken. Een meesterwerk.'- De Volkskrant (vijf sterren)

Met een voorwoord van Thomas Meyer | Auteur: Hannah Arendt | Uitgever: Atlas Contact | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | augustus 2019 | 56 pagina's

Een oproep om ook nu na te denken over vrijheid, en over de gevaren die de vrijheid bedreigen.

Hannah Arendt gaat in ‘De vrijheid om vrij te zijn’ nader in op het begrip dat onze cultuur al meer dan tweehonderd jaar hoog in het vaandel draagt: vrijheid. Ze vergelijkt de twee revoluties in de tweede helft van de achttiende eeuw die bepalend waren voor onze opvatting over vrijheid: de geslaagde Amerikaanse (1776) en de mislukte Franse (1789). De Franse Revolutie bleef steken in de bevrijding, de Amerikaanse daarentegen richtte een staatsvorm in waarin de publieke zaak de hoogste prioriteit is. Arendts essay is een voortdurende oproep om ook nu na te denken over vrijheid, en over de gevaren die de vrijheid bedreigen. ‘De vrijheid om vrij te zijn’ werd pas onlangs voor het eerst in Amerika en daarna in Duitsland werd gepubliceerd.

Auteur: Ann Heberlein | Uitgever: Spectrum | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | september 2020 | 232 pagina's

Gezaghebbende biografie over een van de belangrijkste denkers van de 20e eeuw

Een leven lang hield Hannah Arendt (1906-1975) zich bezig met de onzekere grens tussen goed en kwaad. Een leven dat een cruciaal hoofdstuk in de geschiedenis van het Westen omvat, een tijd waarin onze ideeën over de mens en zijn waarde, schuld en verantwoordelijkheid opnieuw werden gedefinieerd – en waarin Arendt uitgroeide tot een van de belangrijkste denkers van de twintigste eeuw.

Als dochter van Joodse ouders groeit Arendt op in het onstuimige Duitsland van de jaren dertig, waar ze zich vanaf jonge leeftijd volledig toelegt op de filosofie. Ze begint een relatie met de Duitse filosoof Martin Heidegger, die enkele jaren later echter net als vele andere intellectuelen fervent aanhanger wordt van het nazisme. Arendt wordt gedwongen het land te ontvluchten en zal zich tot aan haar dood in New York bezighouden met vragen over de aard van het kwaad, de mens, liefde en politieke theorie.

In deze biografie verweeft auteur Ann Heberlein het bewogen leven van Hannah Arendt met haar gedachtegoed, dat ook nu, een halve eeuw na haar dood, nog altijd angstaanjagend relevant is in een wereld die steeds verder verdeeld raakt.

'Zeer toegankelijk geschreven biografie.' – Nederlands Dagblad

Auteur: Aristoteles | Nederlands | Paperback | 24 januari 2023 | 416 pagina's

De 'Ethica Nicomachea' van Aristoteles behoort zonder twijfel tot de allerbelangrijkste filosofische werken. Centraal in de Ethica Nicomachea staat de vraag hoe de mens een gelukkig en geslaagd leven kan realiseren. Vanuit deze vraagstelling maakt Aristoteles een diepgaande en scherpe analyse van het menselijk gedrag, het menselijk karakter en zijn intellectuele vermogens. Met een groot psychologisch inzicht bespreekt hij de goede en slechte eigenschappen van de mens, de emoties en de fundamentele waarden in het menselijk leven, zoals verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en vriendschap. Aristoteles laat op indringende wijze zien dat er op het gebied van de moraal geen absolute normen bestaan en dat elke ethische theorie moet uitgaan van de menselijke natuur en de manier waarop mensen zich in alledaagse situaties gedragen. In de ontwikkeling van de Europese cultuur heeft de Ethica Nicomachea een belangrijke rol gespeeld. Door de geschiedenis heen heeft het werk een zeer grote invloed gehad op filosofen, kerkvaders, schrijvers, geleerden en politici. Eeuwenlang was het de autoriteit op het gebied van de moraal. De laatste decennia staat de Ethica van Aristoteles met name in de vakkringen volop in de aandacht. De vertaling is (in beide edities) voorzien van een uitgebreide inleiding in de filosofie van Aristoteles in het algemeen en de Ethica Nicomachea in het bijzonder, van verklarende aantekeningen, een uitgebreide bibliografie en een begrippenindex. In de gebonden editie is daarnaast ook de Griekse tekst afgedrukt.

Aristoteles in Nederlandse vertaling - metaphysica alpha | Auteur: Aristoteles | Historische Uitgeverij Groningen | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | juni 2002 | 96 pagina's

Is Plato in zijn dialogen de schepper van de filosofie zoals wij deze nu nog kennen, het is Aristoteles die de drie grote domeinen van de wijsbegeerte -logica, metafysica, ethiek- voor tweeduizend jaar heeft afgebakend en bepaald. Metafysica noemt hij zelf de 'eerste filosofie', en in het eerste van de boeken die later onder de naam Metafysica uitgegeven worden, legt hij uit wat eerste filosofie is. Het is de hoogste kennis die mensen kunnen bereiken, een inzicht in de eerste oorzaken van al wat is. Hierom gaat ze 'vooraf' aan alle wetenschappen die zich op het begrip van een bepaald gebied toeleggen, getal, meetkundige figuren, natuur, dieren. In het inzicht van de oorzaken bereiken we een inzicht in de werkelijkheid zoals een god die zou hebben. Deze kennis is de hoogste wijsheid waarin mensen de zin van hun bestaan vinden als vrije redelijke wezens. Dit inzicht is verheven, maar ook moeilijk en slechts door weinigen te bereiken.

Aristoteles begint zijn studie zeer toegankelijk. De eerste wijsbegeerte is namelijk gewoon ook de eerste in de zin dat hier de grote vragen liggen waarmee de filosofie is begonnen: de vraag waarom, de vraag naar oorzaak, reden en rekenschap van en voor alle verschijnselen die zich aan ons voordoen, een vraag ingegeven door belangeloze interesse. Zo trekt in De eerste filosofie, oftewel Metafysica alfa een reeks intellectuele avonturiers aan de lezer voorbij, van het veelzijdige creatieve genie Thales via de pythagoreeërs met hun mengsel van mathematica en mystiek, de paradoxale tegenpolen Heraclitus en Parmenides en de vruchtbaar en bloemrijk dichterlijke Empedocles tot de nuchtere droge abstractie van Anaxagoras en het grote vat vol tegenstrijdigheid, Aristoteles' geestelijke vaderfiguur Plato.

Er is maar één denker die uit deze rijkdom kan distilleren wat levensvatbaar is en behouden moet blijven en zo de eerste filosofie en de ware wijsheid tot voltooiing brengt: Aristoteles zelf.

Auteur: Aristoteles | Uitgever: Athenaeum - Polak & Van Gennep | Nederlands | Paperback | Druk: 5 | september 2004 | 215 pagina's

Aristoteles (384-322 v.Chr.) kwam in 367 naar Athene om aan de Academie van Plato te studeren. Na Plato's dood trok hij weg en verbleef hij onder meer in Macedonië, als opvoeder van niemand minder dan Alexander de Grote. In 335 keerde hij naar Athene terug en stichtte daar zijn eigen school, het Lyceum. Van zijn vele werken is maar een gedeelte bewaard, en dat is nog altijd een omvangrijk oeuvre. Wat nog bewaard is, was oorspronkelijk niet voor publicatie bedoeld, maar werd gebruikt bij het onderwijs op Aristoteles' school.

De Poëtica is ook zo'n 'collegedictaat', met nauwelijks stilistische verfraaiing. Aristoteles behandelt er het ontstaan en de functie van de dichtkunst in. Hij gaat uit van de fundamentele theorie van poëzie als mimesis, 'uitbeelding', waarbij hij zich vooral concentreert op de tragedie en het epos. Bekend geworden zijn onder andere de eisen van eenheid en samenhang, de verschillende fasen en middelen in de plot, het begrip katharsis ('reiniging' van de toeschouwers als functie van de tragedie), soorten dichterlijke woorden en manieren om kritiek op poëtische woordkeus te weerleggen.

De Poëtica van Aristoteles is van zeer groot literair-historisch belang. De invloed van het werk in later tijden is enorm geweest, en niet alleen voor de classicistische tragedie.

'... er is nog nooit in Nederland een klassiek werk zo goed begeleid uitgegeven, zelfs de noten zijn een intellectueel genoegen, chapeau...' Vrij Nederland.

Auteur: Aristoteles | Historische Uitgeverij Groningen | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | juni 2017 | 172 pagina's

Aristoteles' Poëtica is het oudste en het meest invloedrijke boek van de westerse literatuurtheorie, dat een alomvattend perspectief op de dichtkunst biedt. Aristoteles' opvattingen over uitbeelding, plot, eenheid, peripetie, karakter en katharsis zijn nog steeds actueel, relevant en leidend, en domineren nog altijd het denken over literatuur, film, tragedie en opera.

Waaraan moet dichtkunst, alle dichtkunst beantwoorden ? Dat is de vraag van waaruit Aristoteles in de Poëtica zijn betoog opzet. En met dichtkunst doelt hij niet enkel op poëzie, maar in de Poëtica rekent hij alle lyriek, epiek, tragedie, komedie en muziek onder de dichtkunst. De tragedie, de analyse van haar verschijningsvormen en bestanddelen, staat centraal in zijn traktaat. Voor Aristoteles is alle beeldende kunst in ruimste zin imitatie of representatie, en zo uitbeelding van de werkelijkheid. De tragedie beschouwt hij bij uitstek als de uitbeelding van de menselijke ervaring, en Aristoteles beschrijft dan ook zowat alle aspecten die bijdragen tot de kwaliteit van de tragische uitbeelding. Ze wordt bepaald door haar doelmatigheid, en dit is het zo effectief mogelijk oproepen van vrees en medelijden bij lezer of publiek. Taal en taalgebruik, en alle bijbehorende bestanddelen als ritme, melodie, zang of beweging die de vertolking van een tekst mee dragen, bepalen of een tragedie geslaagd is of niet, en of het publiek geraakt wordt of niet.

Dichter, essayist & vertaler Piet Gerbrandy (*1958) schetst in een nawoord de geschiedenis van de Poëtica sedert verschijnen en de directe en indirecte maar altijd verreikende invloed van Aristoteles' literaire esthetica. Graecus, musicus & vertaler Casper de Jonge (*1977) leidt de Poëtica in, en beschrijft aan de hand van de kernbegrippen waar het Aristoteles om te doen is, hoe de Poëtica zich verhoudt tot Aristoteles' Retorica, en hoe het traktaat in weerwil van Plato's geringschatting van de dichtkunst heeft standgehouden. Met recht is de Poëtica betiteld als de 'bijbel van de esthetica'.

Auteur: Aristoteles | Historische Uitgeverij Groningen | Nederlands | Hardcover | Druk: 2 | juli 2004 | 276 pagina's

Retorica 2e druk is een boek van Aristoteles uitgegeven bij Historische Uitgeverij Groningen. ISBN 9789065540072

Kiezen en beslissen is een wezenlijk onderdeel van het menselijk leven, en het vermogen om juiste keuzes en beslissingen te nemen is een voorwaarde om goed te kunnen leven. Aan het maken van een keuze gaat de vorming van een oordeel vooraf. Maar hoe komt deze tot stand? De Retorica van Aristoteles behandelt dit cruciale deel van het menselijk bestaan in de ruime contekst van communicatie tussen mensen. Behalve het woord zelf spelen bij zijn analyse ook de spreker en het gehoor een rol. De centrale gedachte is dat de retorica uiteindelijk te maken heeft met beoordelen: het gehoor zal tenslotte met de woorden van een redenaar instemmen of ze afwijzen. Het proces van overtuigen is dus gericht op het maken van een keuze.

Voor Aristoteles bestaat de retorica in het vermogen om in een gegeven situatie de beschikbare middelen te vinden om te overtuigen. De retorica geeft daarmee geen garantie op succes: zij maakt het mogelijk een beslissing te nemen. Essentieel is dat het woord van de redenaar voor zijn gehoor acceptabel is: de gekozen overtuigingsmiddelen of argumenten mogen de grenzen van het op de heersende moraal en cultuur gebaseerde verwachtingspatroon niet te buiten gaan. De taak van de redenaar is dus in principe voorbereidend van aard. Waarin schuilt dan de kracht van argumenten? Volgens Aristoteles speelt niet alleen de logica een rol. De effectiviteit van een redenering hangt ook af van factoren als de persoonlijkheid van de redenaar en de emotionele toestand waarin het gehoor verkeert. De retorica is daarom meer dan een techniek van welsprekendheid: ze behelst ook elementen van de psychologie en de sociologie. Hierin ligt de unieke betekenis van Aristoteles' Retorica: de observatie dat mensen hun beslissingen nemen als sociale wezens leidt tot een omvattende systematiek van het proces van oordeelsvorming. De retorica krijgt aldus erkenning als een puur menselijk fenomeen.

De Retorica is het vierde deel in de grote serie Aristoteles in Nederlandse vertaling.

Ethica nicomachea | Auteur: Aristoteles | Historische Uitgeverij Groningen | Nederlands | Hardcover | Druk: 7 | juli 1999 | 360 pagina's

De Ethica Nicomachea is een van de meest toegankelijke teksten van Aristoteles. Het is ook een belangrijk werk, want het is de eerste systematische uiteenzetting over ethiek in de westerse wijsbegeerte. Bovendien staat het werk aan de oorsprong van een bepaalde wijsgerige reflectie, de zogenaamde 'geluksethiek'. Het werk heeft een diepgaande en blijvende invloed uitgeoefend. Het heeft gangbare opvattingen over ethiek helpen vormen. Wie de Ethica ter hand neemt, zal vertrouwde begrippen en problemen ontmoeten.

De Ethica is geschreven voor de volwassen politieke burger met levenservaring, die goede vorming behoeft om juiste wetten voor de gemeenschap te ontwerpen. Om goede wetten te maken dient men de structuur van de ziel te kennen, te weten hoe men een voortreffelijk karakter verwerft, en inzicht te hebben in de verschillende types van rechtvaardigheid. Met deze vaardigheden is de politicus in staat wetten te maken die het geluk van de burgers kunnen bevorderen. De Ethica is hierom te beschouwen als een handleiding voor toekomstige wetgevers en politici.

Het geluk vormt het hoofdthema van de aristotelische ethiek. Het geluk bestaat niet uit één element, maar bevat een veelheid aan wenselijke onderdelen. In de Ethica onderzoekt Aristoteles de vraag wat geluk nu precies kan zijn, en bouwt zijn uiteenzetting op rond de drie typen van gelukkig leven: het geluk van de genotsmens, van de burger en van de filosoof. De vorming van goede eigenschappen, zowel die van het karakter als die van het verstand, ligt aan de basis van Aristoteles' deugdenethiek. De ethiek van Aristoteles blijft stevig verankerd in de praktijk van het leven in de gemeenschap. De 'Ethica' is te beschouwen als een onderzoek naar het menselijk geluk en naar de middelen om dit geluk te realiseren.

De Ethica is het eerste deel in de grote serie Aristoteles in Nederlandse vertaling.

Vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Ben Schomakers | Auteur: Aristoteles | Uitgever: Klement | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | november 2018 | 560 pagina's

Aristoteles' Metafysica is een van de meest invloedrijke filosofische boeken ooit. Het belangrijkste boek uit de geschiedenis van de metafysica verschijnt nu voor het eerst volledig in het Nederlands. De meesterlijk vertaalde en ingeleide tekst laat ons een werkelijkheid ervaren die we uit het zicht verloren lijken te zijn, al omgeeft ze ons op elk punt van het bestaan. Aan de hand van een uitgebreide inleiding en tal van noten neemt Schomakers de lezer mee door deze canonieke tekst.

Auteur: Francis Bacon | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | juni 2015 | 340 pagina's

In 1620 legde Francis Bacon met Novum organum de grondslag voor de moderne wetenschap. Als eerste ontwierp hij een methode waarin het experiment centraal stond, met als belangrijk element de eigen waarneming, waarna toetsbare hypothesen konden worden geformuleerd. Vanaf dat moment moest de wetenschap langs inductieve weg tot haar conclusies komen. Novum organum staat daarmee aan de wieg van de moderniteit. Vandaag de dag wordt de lezer verrast door de energieke actualiteit waarmee de aforismen van Bacon van de pagina spatten.

Francis Bacon (1561-1626) was een Engelse staatsman en filosoof. Bij Uitgeverij Boom verschenen eerder zijn Essays (1978).

Auteur: Erik Bindervoet | Uitgever: Wereldbibliotheek | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | maart 2022  | 256 pagina’s

Weinig filosofen hebben zo'n invloed gehad als Ludwig Wittgenstein (1889-1951). En weinig filosofen zijn zo raadselachtig gebleven als hij. Als jonge filosoof geloofde Wittgenstein dat er een absolute, universele, zuivere, volmaakt logische taal bestond en deed hij alle moeite die te beschrijven. Dertig jaar later had Wittgenstein zich erbij neergelegd dat hem dat nooit zou lukken en onderzocht hij de taal van alledag. En dan is er zijn bijzondere leven, dat van een van de rijkste mensen in het Oostenrijkse keizerrijk, die koos voor de filosofie, zich terugtrok in een hutje in Noorwegen, in Cambridge studeerde bij Bertrand Russell, in de Eerste Wereldoorlog in het keizerlijke leger diende, in de Tweede ambulance-broeder was en er een voor die tijd zonderling liefdesleven op na hield.

Zo'n bijzondere man verdient een bijzonder boek. Laat dat maar aan Erik Bindervoet en Saskia Pfaeltzer over. Alles komt ter sprake: de jeugd als blauwdruk voor het verdere leven; familie; eenzaamheid; zelfhaat; gedrevenheid; ernst; humor; zin en onzin; muziek; logica; taal en hoe die ons kan beheksen; spreektaal; beeldtaal; de cultus die rond Wittgenstein is ontstaan.

Auteur: Albert Camus | Nederlands | Paperback | Druk: 4 | november 2010 | 320 pagina's

Angst verlamt een door spookbeelden en machines bevolkt Europa, schrijft Nobelprijswinnaar Albert Camus in ‘De mens in opstand’. Hij vond het zijn belangrijkste werk, al is ‘De pest' zijn bekendste.

De beroemde Franse schrijver en filosoof Albert Camus beschouwde De mens in opstand als zijn belangrijkste boek. Het is een diepgaand essay over de ontsporing van het revolutionaire denken, vanaf de Franse Revolutie tot en met de concentratiekampen van Auschwitz en Kolyma. Tegenover het onvermijdelijke geweld van de Revolutie plaatst Camus de redelijkheid van de persoonlijke revolte. ?De opstandige vernedert niemand.? De verschijning van het boek in 1951 leidde tot hevige debatten, en tot de definitieve breuk met Jean-Paul Sartre.

Elementaire Deeltjes 57 | Auteur: Lidewij van Gils | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | maart 2018 | 192 pagina's

Een Elementair Deeltje over de grote Romeinse staatsman, advocaat en filosoof Marcus Tullius Cicero mag niet ontbreken. Cicero heeft niet alleen een imposant aantal redevoeringen op zijn naam staan, maar ook een substantieel filosofisch oeuvre dat zich in een revival mag verheugen. Hij heeft over de ideale staat en wetten geschreven en over de welsprekendheid en de ideale redenaar. Bovendien zijn er bijna 1000 brieven van hem overgeleverd die een mooi inkijkje bieden in het functioneren van de elite in de nadagen van de Romeinse republiek. Cicero wist het als man zonder vooraanstaande voorouders ver te schoppen, maar bleek kwetsbaar voor sociale uitsluiting. Aan het eind van zijn leven koos hij eindelijk vol partij, maar betaalde daarvoor met zijn leven. De vier auteurs bieden alle met hun eigen specialisatie achtergrond bij Cicero’s leven en werken, en ook bij het Nachleben van Cicero’s werk staan zij stil.

Auteur: Cicero | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | november 2019 | 304 pagina's 

Wat moet je doen en wat moet je laten als je verantwoordelijkheden hebt? In de laatste weken voor zijn dood schreef Cicero De officiis, zijn spirituele testament en meesterwerk. Hij legt aan zijn zoon Marcus (die op dat moment in Athene studeert) uit hoe hij zich in de betere kringen van Rome moet gedragen als hij eenmaal een voorbeeldfunctie heeft.

Cicero baseert zich vooral op de theorie van de Stoa. Zijn ‘man van stand’ weet het juiste midden te vinden tussen de vier ‘kardinale deugden’ (wijsheid, dapperheid, rechtvaardigheid en gematigdheid) en treedt de uitdagingen van het leven tegemoet met een mengeling van fatsoen en praktisch denken.

Ambrosius en Augustinus wilden dat kinderen De officiis op school vanbuiten leerden. Erasmus vond dat je niet de deur uit mocht zonder een exemplaar op zak. En Voltaire zei dat ‘niemand ooit nog een wijzer boek kon schrijven’.

Auteur: Alessandro Barbero | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | september 2021 | 384 pagina's

Vanwege de roem die hem al bij leven ten deel viel, weten we over Dante Alighieri meer dan over de meeste van zijn tijdgenoten. We volgen de later wereldberoemde dichter vanaf zijn adolescentie: als de zoon van een woekeraar, die ervan droomt tot de wereld van edelen en schrijvers te behoren. We zien hem in de donkere wandelgangen van de corrupte politiek en tijdens zijn ballingschap, waarin hij de verscheidenheid van veertiende-eeuws Italië ontdekt.

Historicus Alessandro Barbero plaatst de schepper van De goddelijke komedie in zijn tijd, cultuur en maatschappelijke context. Dante is daarmee niet alleen een portret van een dichter; het boek biedt een volledig beeld van een man die vat probeert te krijgen op macht, geld, oorlog, familie, vriendschap en liefde.

De biografie van 's werelds beroemdste dichter | Auteur: R.W.B. Lewis | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | april 2021 | 208 pagina's 

‘Dante’ vertelt het levensverhaal van de Italiaanse auteur, dichter en filosoof Dante Alighieri (1265-1321). Deze biografie is tevens een introductie op Dantes wereldberoemde ‘De goddelijke komedie’.

‘De goddelijke komedie’ is het beroemdste werk uit de westerse literatuur. Deze uitmuntende biografie van Dante Alighieri (1265-1321), dichter en filosoof, geschreven door de Amerikaanse hoogleraar R.W.B. Lewis, is een prachtige introductie daarop.

Dante Alighieri werd geboren in Florence. Toen hij 35 jaar was, werd hij uit de stad verbannen. De meer dan 14.000 verzen tellende ‘De goddelijke komedie’ schreef hij in ballingschap. In 1421 overleed hij in Ravenna.

Booklist roemt deze biografie als: ‘Een schitterend juweel, deze korte biografie over de grootste dichter uit de middeleeuwen. (...) Perfect voor mensen die voor het eerst kennismaken met Dante.’

Persoonlijke aantekeningen, Descartes' dromen, Regels om richting te geven aan het verstand | Band 1 | Auteur: René Descartes | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | november 2010 | 352 pagina's

In band 1 is Descartes'vroegste werk in het Latijn opgenomen, waaronder Regels om richting te geven aan het verstand. Hij doet hierin een aanzet tot het formuleren van de juiste methode voor wetenschappelijk en filosofisch denken. Daartoe ontwerpt hij 21 regels. Het werk is onvoltooid, maar vormt de basis voor zijn latere methodiek. Naast de Regels vindt men in dit deel drie kleinere vroege werken, waaronder Descartes' opmerkelijke muziektheorie en zijn opgetekende dromen.

band 2 | Auteur: René Descartes | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | november 2010 | 250 pagina's

De wereld - De mens 1e druk is een boek van Ren Descartes uitgegeven bij Uitgeverij Boom. ISBN 9789085066583

In De wereld - De mens treft men Descartes' eerste hoofdwerken in het Frans aan. Hierin vinden we het hele spectrum van Descartes' onderzoek voor het eerst bijeen, van metafysische beschouwing tot natuurkundige en biologische analyses. Het laatste hoofdstuk van De wereld is getiteld De mens en werd later apart uitgegeven. Deze band sluit af met de korte, beroemde dialoog over de waarheid die Descartes schreef in dezelfde periode als De wereld.

Band 3 | Dioptriek, meteoren, geometrie | Auteur: René Descartes | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | juni 2011 | 400 pagina's

Na het vroege werk, dat in de beide eerste banden van de Bibliotheek Descartes verscheen, is het nu tijd voor een van de hoofdwerken van deze Frans-Nederlandse filosoof: het beroemde Over de methode, gevolgd door de drie baanbrekende traktaten ('Essays') over natuurkunde, sterrenkunde en wiskunde. Band III van de Bibliotheek Descartes maakt de lezer deelgenoot van het indrukwekkende begin van de moderne wetenschap.

In Over de methode en de drie traktaten die erop volgen, presenteert Descartes zijn visie op wetenschap en voegt hij de daad bij het woord: hij toont aan hoe moderne wetenschapsbeoefening succesvol kan zijn. Objectief inzicht in hoe het menselijk verstand werkt kan vervolgens een beter inzicht geven in de wereld van de natuur. De filosofie moet daarbij op dezelfde leest geschoeid worden als de natuurwetenschap en de wiskunde. Hoe kan de zekerheid van wiskundige formules worden geëvenaard in de filosofie? Door vertrouwen te stellen in de kracht van de rede en radicaal te blijven twijfelen aan alles wat we 'werkelijkheid' noemen. Descartes' befaamde credo, 'Ik denk dus ik ben', maakt het bestaan van het denken zekerder dan dat van de materie.

Filosofie & retorica 15 | Auteur: R. Descartes | Historische Uitgeverij Groningen | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | juli 2008 | 232 pagina's

Les passions de l' me, Descartes' laatste werk, werd in het najaar van 1649 tegelijkertijd in Parijs en in Amsterdam gepubliceerd. Descartes (1596-1650) behandelt hierin de 'passies' van de ziel, dat wil zeggen alle toestanden van de ziel die te beschrijven zijn als de passieve gewaarwording van een heftige en ongewone beweging in het lichaam. Het gaat om specifieke gevoelens als liefde, haat, vreugde en verdriet, maar ook om moed, lafheid en trots.

Passies werden vanouds relevant geacht voor de moraalfilosofie, de theologie, de retorica, de geneeskunde. Als 'fysioloog' beschrijft Descartes de werking van de hartstochten, de lichamelijke mechanismen waarop ze berusten, hun functie in de economie van het lichaam. Descartes doet dit door een uiteenzetting te geven van het menselijk lichaam en de manier waarop het verbonden is met de ziel. Vervolgens door een classificatie van de hartstochten te geven, en ze allemaal afzonderlijk te bespreken. In het laatste deel geeft hij ook een ethiek die gebaseerd is op de aristocratische deugd van de generositeit, die in feite een vorm van zelfwaardering is, voortvloeiend uit het bezit en juiste gebruik van de vrijheid.

De passies van de ziel is sedert de zeventiende eeuw zeer veel gelezen, herdrukt en vertaald en heeft onnoemelijk veel invloed gehad op de filosofie, de psychologie en de literatuur.

Theo Verbeek, vermaard kenner van Descartes en zijn werk, staat borg voor de heldere inleiding, het scherpzinnige commentaar en de sublieme vertaling.

Hoe vier filosofes een nieuwe wereld ontwierpen 1933-1943 | Auteur: Wolfram Eilenberger | Uitgever: De Bezige Bij  | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | maart 2022 | 400 pagina's

Hoe vier filosofes een nieuwe wereld ontwierpen

De jaren 1933 tot 1943 markeren het zwartste hoofdstuk in de moderne Europese geschiedenis. Terwijl de catastrofe nadert, ontwikkelen Hannah Arendt, Simone Weil, Simone de Beauvoir en Ayn Rand hun visionaire ideeën: over de relatie tussen het individu en de samenleving, tussen mannen en vrouwen, seks en gender, vrijheid en totalitarisme.

In Het vuur van de vrijheid volgen we hen van het stalinistische Leningrad naar Hollywood, van Hitlers Berlijn en bezet Parijs naar New York; en vooral naar hun revolutionaire gedachten, die ons heden hebben gevormd. Niet alleen hun denken, maar hun hele bestaan – als vluchtelingen, activisten en verzetsstrijders – getuigt op indrukwekkende wijze van de bevrijdende kracht van ideeën.

Auteur: René Gude | Uitgever: Isvw | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | april 2019 | 124 pagina's

Als er één filosoof is waaraan René Gude verknocht was, was het wel zijn naamgenoot, René Descartes. Waarom toch die fascinatie? René Descartes is de vader van de moderne filosofie, een van de grondleggers van de wetenschappelijke methode, een vurig onderzoeker naar het wel en wee van goed onderwijs, naar echte wijsheid, kortom, naar het goede leven. In dit handzame boekje met nagelaten en niet eerder gepubliceerde teksten

komen fascinatie en wijsheid samen. 'René Gude over René Descartes': een eerbetoon aan de liefde voor de filosofie.

Auteur: Georg Wilhelm Friedrich Hegel | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | mei 2014 | 336 pagina's

Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie is een absolute klassieker in het denken over moraal, wet en staat. De tekst uit 1821, die door Willem Visser vertaald werd, is opvallend toegankelijk. Hegel schreef dit boek nadrukkelijk voor zijn studenten. Nog steeds is het verplichte literatuur voor studenten rechten en eigenlijk voor iedereen met interesse in de wijsbegeerte. Eerder verscheen bij Uitgeverij Boom van Hegel Fenomenologie van de geest. Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) was hoogleraar filosofie aan de universiteiten van Heidelberg en Berlijn. Hij geldt als een van de invloedrijkste filosofen van de moderniteit.

Over recht, moraal en politiek | Auteur: G.W.F. Hegel | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | januari 2018 | 208 pagina's

De essentie van recht is de verwerkelijking van de vrijheid. Wat daarvoor nodig is en hoe deze gestalte krijgt, is door Georg Hegel (1770-1831) uitvoerig neergelegd in zijn rechtsfilosofie. Hegels publicaties op dit gebied behoren zonder twijfel tot de belangrijkste en invloedrijkste van de moderne tijd. Het hoofdwerk van Hegel in dit verband is Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie uit 1821, dat in 2014 in Nederlandse vertaling verschijnt bij Uitgeverij Boom. In 1830 verschijnt zijn zogeheten Enzyklopädie. Daarin komt zijn rechtsfilosofie opnieuw op beknopte en heldere wijze aan de orde. Onder de noemer van de objectieve geest bespreekt Hegel hoofdpunten van zijn filosofie van recht, moraal, politiek en geschiedenis. De beroemde filosoof doet dat op een toegankelijke en systematische wijze. De teksten bieden een schat aan inzichten in de grondslagen van onze huidige rechtsstaat. Vertaler Bart Labuschagne voorziet de teksten van een duidelijke inleiding en toelichtende commentaren bij de verschillende paragrafen. Dit boek leent zich uitstekend voor academisch onderwijs in de (rechts)filosofie en is tegelijkertijd een prachtige uitgave voor iedereen die kennis wil maken met het oorspronkelijke werk van een van de grootste filosofen uit de Duitse geschiedenis.

Georg Wilhelm Friedrich Hegel | Auteur: Willem Visser | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | september 2021 | 496 pagina's

De Fenomenologie van de geest, Hegels hoofdwerk uit 1807, is nu integraal beschikbaar in een uitmuntende vertaling van filosoof Willem Visser. Het boek is bewierookt en verguisd, maar niemand betwist dat het een van de belangrijkste werken is in de westerse filosofie. In de Fenomenologie van de geest probeert Hegel de geschiedenis van de mensheid opnieuw te denken, in het licht van Kants grensverleggende Kritiek van de zuivere rede uit 1781. Hij beschrijft de verschillende stadia van de ‘geest’, beginnend bij de onmiddellijke waarneming en eindigend bij het absolute weten. Hegels geest is de ‘gedaante’ waarin de mens overgaat wanneer hij zichzelf overstijgt in het geheel van wereldgeschiedenis, dus van een enkel- en eenvoudig wezen in een universele, abstracte, het individu overstijgende dynamiek. De Fenomenologie van de geest is dan ook geen esoterisch, mystiek of theologisch boek. Hegel is nogal eens getypeerd als een 'megalomaan' denker, een filosoof die al ons handelen en begrijpen wil vatten in een star systeem. Recente interpretaties van zijn grote werk uit 1807 wijzen echter juist veel meer op de open en revolutionaire structuur die eraan ten grondslag ligt. Veel hedendaagse lezers van de Fenomenologie stellen dat het boek de mens juist bescheiden stemt over zijn rol en betekenis in de wereld. Hegels complexe Duits is nu voor het eerst volledig toegankelijk in helder Nederlands. Eindelijk kan de lezer in de eigen taal een oordeel vormen over dit veel bediscussieerde meesterwerk.

Of de samenstelling, vorm en macht van een kerkelijke en wereldlijke staat | Auteur: Thomas Hobbes | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | december 2020 | 560 pagina's

Ambitieus, origineel en controversieel: Hobbes’ meesterwerk, Leviathan (1651) was en is een van de kernteksten van ons denken over maatschappij en politiek. Na de succesvolle gedeeltelijke uitgave in de reeks Boom Klassiek is er eindelijk een volledige editie. De natuur van de mens is wezenlijk competitief en zelfzuchtig, stelt Hobbes. Daarom pleit hij voor een krachtige soevereine heerser – een ‘Leviathan’. Deze heerser heeft de macht om vrede af te dwingen en de wet op te leggen, maar hij is ook het levende symbool van de eenheid van de staat, waarin alle burgers een plek vinden om te leven. Zo is Hobbes’ boek een antwoord op de chaos en anarchie die de burgeroorlogen van de zeventiende eeuw Europa brachten. In Hobbes’ tijd was Leviathan al legendarisch. Zo heeft de behoefte aan een politieke theorie in het Nederland van de republiek der Zeven Provinciën geleid tot de eerste vertaling in onze taal, in 1667. De vragen die Hobbes stelt, naar de verhouding tussen staat en burger, tussen geweld, macht en gezag, en naar de grenzen van de macht van de overheid, zijn actueler dan ooit. Niet voor niets maakt dit klassieke werk in de laatste decennia een revival door. In Leviathan beschrijft Hobbes een staat waarin de politieke machten elkaar in evenwicht houden en aldus de vrede in de samenleving bewaren. Zijn toentertijd revolutionaire denkbeelden zijn toegepast in de opbouw van onze moderne staten. 

Een becommentarieerde keuze | Auteur: Immanuel Kant/R. Schmidt | Uitgever: Sun | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | oktober 2003 | 472 pagina's

En andere essays | Auteur: Immanuel Kant | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | september 2021 | 192 pagina's

Immanuel Kant is niet alleen de auteur van zijn drie beroemde Kritieken, maar ook van kleine geschriften over recht, politiek en geschiedenis. De hier gebundelde teksten vormen Kants bijdrage aan de publieke discussie over verlichting en vooruitgang. De centrale vragen luiden: Laat de menselijke geschiedenis ontwikkeling en vooruitgang zien? Wat is de aard van die vooruitgang? Wat is verlichting?

In onze tijd wordt opgeroepen de zogenaamde waarden van de verlichting met kracht te verdedigen, maar is het vooruitgangsgeloof tanende. Daarom is het goed om eens terug te kijken naar wat Kant, de aartsvader van de verlichting, eigenlijk precies te zeggen had over geschiedenis en vooruitgang.

Van zoiets als verlichtingsfundamentalisme is bij Kant helemaal geen sprake. Zijn visie op de vooruitgang in de geschiedenis is vooral gebaseerd op onze morele plicht om de wereld beter achter te laten dan dat we haar aantroffen. Verder geven Kants geschriften ons een interessant inkijkje in hoe men in de late achttiende eeuw aankeek tegen de menselijke ontwikkeling.

Auteur: Immanuel Kant | Uitgever: Boom | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | maart 2004 | 689 pagina's

Slechts weinig teksten hebben de moderne filosofie zo ingrijpend veranderd als Kants Kritiek van de zuivere rede (1781). In dit geniale werk reageert Kant op de dramatische botsing tussen de rationalistische metafysica van zijn tijd en het nieuwe newtoniaanse wereldbeeld. Hij doorbrak de impasse tussen beide kampen door aan te tonen dat de principes die ons denken voortbrengt slechts geschikt zijn als grondslag van natuurwetenschappelijke kennis. Daarmee bepaalt Kant in algemene zin wat de grenzen zijn van wat de menselijke rede vermag. Sindsdien staat een groot deel van de filosofie in het teken van pogingen om Kant beter te begrijpen, te overwinnen of te weerleggen.

Elementaire Deeltjes 74 | Auteur: Daan Bronkhorst | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | augustus 2021 | 144 pagina's 

Anderhalve eeuw na zijn dood blijkt Søren Kierkegaard nog altijd een hoogst actuele filosoof, psycholoog, theoloog en ethicus. Er zijn duizenden boeken en artikelen over hem geschreven. Veel lezers ervaren de kennismaking met zijn werk als een persoonlijke verandering.

Wie was Kierkegaard? Waarom verbrak hij zo dramatisch zijn verloving? Wat leerde hij van Socrates, Mozart en de romantici? Wat zegt hij over vrijheid, angst, liefde, schuld en waarheid? Hoe werd hij grondlegger van het existentialisme en is hij ook te lezen ‘zonder God’?

Auteur: Søren Kierkegaard | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | juli 2010 | 208 pagina's

In de langste toespraak die Kierkegaard schreef komt aan de orde hoe belangrijk het is om onverdeeld te zijn en maar één ding te willen: het goede. Maar hoe leer je dat? Hoe leer je om je aandacht niet te versnipperen en wat heb je daar voor over?

Toespraken over geloof, liefde, bezorgdheid, lijden, huwelijk en sterven | Auteur: Geert Jan Blanken | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | november 2020 | 256 pagina's

De Deense denker Søren Kierkegaard spreekt met zijn unieke stijl en scherpe inzichten nog steeds tot de verbeelding. Hij is briljant, maar zijn teksten zijn moeilijk. In dit boek zijn een aantal van Kierkegaards toespraken in eenvoudiger taal omgezet en ingekort. Daardoor zijn ze aanmerkelijk makkelijker te lezen dan de oorspronkelijke teksten. Toch zijn de teksten niet eenvoudig. Dat zou namelijk geen recht doen aan Kierkegaard en aan de thema’s waarover hij schrijft. Lezen en nadenken over de grote levensvragen vraagt een inspanning, die ook voor dit boek nodig zal zijn. Maar voor de lezer die zich daartoe zet, brengt dit boek de rijke en inspirerende gedachtewereld van Søren Kierkegaard een stuk dichterbij.

Over de denker die het verschil maakt | Auteur: Jan Keij | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | december 2015 | 268 pagina's

Een originele en toegankelijke introductie op het denken van een van de belangrijkste filosofen van de twintigste eeuw.

Jan Keij biedt op geheel eigen wijze een nieuwe kijk op Kierkegaard door hem te typeren als verschilsdenker. Deze inleiding biedt daarmee een hoogst originele, uitdagende en provocerende visie op de Deense filosoof.

Jan Keij legt Kierkegaard uit zoals de Deen dat zelf zou willen: op een vrije wijze, waarbij in getrouwheid aan zijn teksten gezocht wordt naar het nut van zijn filosofie voor het persoonlijke leven. Want het was Kierkegaard te doen om het individu. De toepasbaarheid van zijn gedachtegoed wordt versterkt door hem te interpreteren vanuit Levinas en Derrida. Via deze hedendaagse denkers wordt het christelijke van Kierkegaards wijsbegeerte getransformeerd in een seculiere religiositeit, en wel zo dat ook agnosten zich daar in kunnen vinden.

Een prima leidraad voor de vaak moeilijke exercitie die het leven kan zijn.

Voorspel tot een filosofie van de toekomst | Auteur: Friedrich Nietzsche | Uitgever: de Arbeiderspers | Nederlands | Paperback | Druk: 9 | juli 2004 | 225 pagina's

Voorbij goed en kwaad, na Aldus sprak Zarathoestra en Ecce homo wellicht het meest gelezen boek van Nietzsche, is in essentie een radicale kritiek op de moderniteit. Nietzsche trekt met de felheid die hem eigen is, van leer tegen de moderne wetenschappen, de moderne kunsten en de moderne politiek. Alles waarop Nietzsches tijd - en dat is in grote lijnen ook onze 'moderne' tijd - trots was, wordt door deze oneigentijdse filosoof en psycholoog genadeloos geattaqueerd. Begrippen als

'wetenschappelijke objectiviteit', 'sympathie', 'ethische verantwoordelijkheid' worden minutieus ontleed en tot hun werkelijke oorsprong herleid: de wil tot macht.

Voorbijgoed en kwaad kan gelezen worden - en het was Nietzsches intentie dat dit gebeurde - als een programmatische verhandeling waarmee hij zijn geestverwanten probeerde te bereiken, vrije geesten, mensen van de toekomst, die in Nietzsche hun gelijke, of liever nog, hun geestelijk leider wilden zien.

Het boek, dat is opgebouwd uit 296 paragrafen variërend van enkele regels tot een paar bladzijden, kan worden beschouwd als pendant van zijn Aldus sprak Zarathoestra, dat een jaar eerder was voltooid en waarin Nietzsche een eerste poging doet zijn filosofisch denken samen te vatten. Waar Zarathoestra uitblinkt door symboliek en literaire presentatie, is Voorbij goed en kwaad bekend om zijn vele kernachtige - en buitengewoon citeerbare - aforismen.

Hoe iemand wordt wat hij is | Nietzsche-bibliotheek | Auteur: Friedrich Nietzsche | Uitgever: de Arbeiderspers | Nederlands | Paperback | Druk: 2 | juli 2005 | 158 pagina's

Weergaloos zelfportret van de filosoof die verwachtte pas 'postuum geboren' te worden. Ecce homo, in 1888 vlak voor zijn geestelijke instorting voltooid, werd pas acht jaar na zijn dood (1908) voor het eerst uitgegeven, en ook nog ernstig onttakeld door Nietzsches op eigenroem bedachte zus. Nog steeds brengt de vraag hoe serieus deze met superieure ironie geschreven autobiografie moet worden genomen de grote geesten in beroering. Bijwijlen tot schaterlachen verleidend, bijwijlen tot gniffelen, vaak ook ongebreideld zelfingenomen en ronduit dreigend van toon, sleept Nietzsche de lezer mee door de dalen en pieken van zijn noodlotsgedreven, onvervangbare en schitterende bestaan in Turijn, Bazel, Bayreuth en Rome.

'Waarom ik zulke goede boeken schrijf', 'Waarom ik zo slim ben' en nog veel meer hoofdstukken dagen de lezer uit de vraag te beantwoorden of Nietzsche de hoogste graad van sarcasme had bereikt of op het randje van de waanzin balanceerde toen hij voldaan terugblikkend zijn leven en werk onder de loep nam. Ecce homo is een van de merkwaardigste autobiografieën aller tijden.

Elementaire Deeltjes | Auteur: Paul van Tongeren | Uitgever: Amsterdam University Press | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | februari 2016 | 160 pagina's

Friedrich Nietzsche is een van de invloedrijkste denkers in de Europese geschiedenis en een van de radicaalste critici van de Europese cultuur. Zijn leven is niet te scheiden van zijn denken: hij onderzocht de ziekte van zijn tijd in zichzelf, en probeerde zich daarvan te bevrijden. Daarom wordt in dit boek zijn denken verkend aan de hand van zijn biografie. De ontwikkeling van klassiek filoloog tot filosofisch cultuurcriticus, van de vrije geest en zijn ‘wandelboeken’ op weg naar het filosofisch hoogtepunt van zijn leven: zijn doordenking en doorleving van het Europese nihilisme.

La gaya scienza | Auteur: Friedrich Nietzsche | Uitgever: de Arbeiderspers | Nederlands | Paperback | Druk: 2 | januari 2003 | 283 pagina's

Voor veel lezers van Nietzsche is De vrolijke wetenschap hun favoriete boek - en daar valt veel voor te zeggen. Het wil, zoals de titel al aangeeft, een luchtig boek zijn: hier worden de eeuwige thema's van Nietzsches denken op een lichtvoetige, 'dansende' manier aan de orde gesteld. Hier heerst het klimaat van het Zuiden, dat Nietzsche in zijn stijl zo graag wil oproepen. Hij plaatst het Zuiden tegenover de door hem zo gehate druilerigheid en somberheid van het Noordelijke klimaat, dat volgens hem een zwaar stempel op de Duitse filosofie drukte en deze log, sikkeneurig en zwartgallig maakte. Alleen waar de lucht droog is komt de geest tot bloei.

De vrolijke wetenschap is een uitzonderlijk rijk boek: hier wordt voor het eerst de dood van God aangezegd; hier wordt voor het eerst de gedachte van 'de eeuwige terugkeer' geformuleerd; hier wordt de theorie van het gevaarlijk leven geïntroduceerd en aanbevolen.

Maar het is ook een van Nietzsches controversieelste boeken: het bevat tal van meerduidige passages over heikele thema's als 'de jood' en 'de vrouw' die de huidige lezer niet zonder gefronste wenkbrauwen of zelfs gène zal lezen.

Nietzsche schreef De vrolijke wetenschap in de jaren 1881-1882, ongeveer in dezelfde periode waarin hij ook Aldus sprak Zarathoestra schreef. Dat is vooral opmerkelijk omdat er in Nietzsches oeuvre geen andere twee boeken zijn die in sfeer zozeer met elkaar contrasteren: het profetische, bombastische van Zarathoestra en het luchtige, dartele van De vrolijke wetenschap.

Auteur: Rüdiger Safranski | Uitgever: Olympus | Nederlands | Paperback | Druk: 10 | maart 2016 | 384 pagina's

Er is bijna niemand die ons denken zo sterk heeft beïnvloed als Friedrich Nietzsche (1844–1900), en bijna niemand is zo slecht begrepen. Rüdiger Safranski, vooraanstaand Nietzsche-kenner, beschrijft Nietzsches gekwelde leven

en analyseert tegelijkertijd de filosofische implicaties van diens moraal, religie en kunst. Safranski's heldere biografie schetst een meeslepend en genuanceerd portret van de grote filosoof van de negentiende eeuw. Hij maakt begrijpelijk hoe diens nihilisme in zijn leven is geworteld; een grootse prestatie.

Een boek voor allen en voor niemand | Auteur: Friedrich Nietzsche | Uitgever: Athenaeum | Nederlands | Paperback | Druk: 17 | juli 1995 | 251 pagina's

Aldus sprak Zarathoestra 17e druk is een boek van Friedrich Nietzsche uitgegeven bij Wereldbibliotheek. ISBN 9789028415058

Een profetisch boek als 'Aldus sprak Zarathoestra' - dat de veelzeggende ondertitel 'Een boek voor iedereen en niemand' draagt - beroert existentiële snaren in elke nieuwe generatie van lezers. Want steeds zullen er weer mensen zijn die menen dat de veldslag tussen 'iedereen' en 'niemand' uitgevochten wordt in hun eigen innerlijk.

Vantoen.nu - symposium apologie crito phaedo | Auteur: Plato | Uitgever: Spectrum | Nederlands | Paperback | Druk: 90 | september 2008 | 225 pagina's

Auteur: R.M. Hare | Uitgever: Lemniscaat | Nederlands | Paperback | Druk: 2 | januari 2000 | 120 pagina's

Zelfs na vijfentwintig eeuwen blijft het werk van Plato (427-347 v.Chr.) hét vertrekpunt voor alle beschouwingen over logica, metafysica, ethiek en politiek. Hoewel zijn Dialogen niets van hun oorspronkelijke frisheid en onmiddellijkheid hebben verloren, zijn ze toch vaak moeilijk te volgen. R.M. Hare is er in deze inleiding in geslaagd de vele facetten van Plato's denken toegankelijk te maken voor een breed publiek.

Auteur: Plato | Uitgever: Bert Bakker | Nederlands | Paperback | Druk: 12 | februari 2009 | 456 pagina's 

Zeg Plato en je zegt Politeia. Het is Plato's beroemdste en ook zijn beruchtste geschrift vanwege de radicale ideeën over politiek en literatuur die erin worden uitgesproken. Hans Warren en Mario Molegraaf vertaalden het werk, mogelijk tussen 380 en 370 voor onze jaartelling geschreven, als Het bestel. Het is de enige complete én direct uit het Grieks vertaalde versie van dit meesterwerk in het Nederlands. Plato's beschrijvingen van staatsvormen als democratie en dictatuur zijn herkenbaar en overtuigend, zijn denkbeelden over dromen haast modern, en zijn ideeën over geneeskunde gedurfd. Ook de inzichten over de gelijkheid tussen man en vrouw zijn hoogst opzienbarend. Maar het diepst treft dit boek vanwege het pleidooi voor het onafhankelijke denken. 'Je van je boeien bevrijden, je omkeren van de schaduwbeelden naar wat de schaduw werpt en het licht, uit het onderaardse opgaan naar de zon.'

Liefde, filosofie en democratie in de Apologie van Socrates | Auteur: Emiliano Acosta | Uitgever: Vubpress | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | mei 2020 | 308 pagina's

Athene, anno 399 voor Christus: Socrates verschijnt voor het gerecht om zich te verdedigen tegen de aanklacht van godslastering en bederf van de jeugd. Niet enkel het lot van Socrates staat op het spel, maar ook het lot van de democratie in Athene, van Plato en bijgevolg van de hele filosofie. Te veel verantwoordelijkheden voor een gewone sterveling. Te veel druk voor een oud lichaam.

In Plato lezen biedt Emiliano Acosta een interpretatie van Plato's 'Apologie van Socrates' in de politieke context van het toenmalige Athene. In dialoog met de bestaande literatuur bespreekt hij Plato's filosofische verwerking van de dood van zijn meester en het probleem van Socrates. Aan bod komen de socratische liefde, Plato's heruitvinding van de filosofie en de tragische toon van zijn herschrijving van het leven van Socrates, de vraag of Socrates al dan niet schuldig is, het populisme van de Atheense democratie en de clash tussen de filosoof en de democratie.

Plato lezen wilt de lezer aanzetten tot de abnormale denkwijze die we filosofie kunnen noemen, en overtuigen van de nood en het nut om terug te keren naar de werken van Plato, deze enigmatische kruising van tragicus en mislukte politicus.

Auteur: Plato | Uitgever: Spectrum | Nederlands | Paperback | Druk: 5 | juli 2010 | 368 pagina's

Liefde, schoonheid, het goede, rechtvaardigheid, vriendschap, waarheid, onsterfelijkheid en de dood zijn de grote thema’s die cirkelen rondom de centrale vraag van Plato en zijn leermeester Socrates: Hoe moet ik leven? In de vorm van onderzoekende en analyserende dialogen onderneemt Plato een filosofische speurtocht naar mogelijke antwoorden.

Of beginselen der staatsinrichting | Auteur: Jean-Jacques Rousseau | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | Druk: 2 | oktober 2014 | 240 pagina's

Volgens Rousseau staan twee aspecten centraal bij een goede staatsinrichting: de staat moet ervoor zorgen dat we elkaar niet naar het leven staan en dat alle inwoners hun onafhankelijkheid en vrijheid behouden. Het maatschappelijk verdrag is Rousseaus klassieke en uiterst invloedrijke tekst over deze grondslagen van politiek en recht. Zijn stelling dat alleen het volk het recht heeft zichzelf te besturen, vormde de inspiratiebron voor revolutionaire bewegingen vanaf de achttiende eeuw.

Elementaire Deeltjes 74 | Auteur: Ruud Welten | Uitgever: Athenaeum | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | november 2020 | 144 pagina's

Jean-Paul Sartre geldt als een van de belangrijkste en meest dwarse denkers van de twintigste eeuw. Zijn werk wordt gekenmerkt door één hoofdvraag: hoe kunnen we vrij zijn? Die vraag maakt zijn filosofie actueler dan ooit. Dit Elementaire Deeltje besteedt aandacht aan Sartres filosofie van de mens en zijn bewustzijn, maar ook aan zijn ideeën over politiek, geweld, engagement, literatuur, en zijn "existentiële psychoanalyse'.

De mens volgens Sartre | Auteur: Simon Gusman | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | maart 2022 | 200 pagina's

Sartres gedachtegoed biedt het broodnodige tegenwicht tegen filosofieën die de mens willen reduceren tot taal, macht of het brein. De laatste jaren is het denken van Jean-Paul Sartre aan een opmars bezig. In een tijd waarin wetenschappelijk geïnspireerde filosofen de mens proberen te reduceren tot de natuurkundige werkelijkheid en postmoderne denkers de mens zien als speelbal van machtsverhoudingen, is er dringend behoefte aan een filosofie van de mens zelf. En dat is precies wat Sartre zijn lezers biedt. Sartre stelt in zijn filosofie het menselijk perspectief centraal, maar daarbij rekent hij af met traditionele opvattingen over wat het betekent om mens te zijn. Hij ontkent het bestaan van een vaststaande kern van wie of wat iemand ‘diep van binnen’ is. Volgens Sartre maken onze keuzes en onze verhouding tot de wereld buiten ons het leven betekenisvol en bepalen zij wie we zijn. In Diep van buiten duikt Simon Gusman in de kern van Sartres filosofie. Hij gaat uitvoerig in op de rol van de mens in Sartres wereldbeeld en op diens subjectieve benadering. Ook vandaag de dag blijken we nog veel te kunnen leren van Sartres ideeën over identiteit en vrijheid. Simon Gusman (1990) is als filosoof verbonden aan de Radboud Universiteit. In zijn onderzoek past hij inzichten uit het existentialisme toe op sociaal-culturele vraagstukken. Hij promoveerde op een proefschrift over ideeën rond subjectiviteit en identiteit in het werk van Jean-Paul Sartre. Samen met Arjen Kleinherenbrink schreef hij Avonturen bestaan niet (2018).

Feest (Symposium)/Euthyfron/Sokrates' verdediging/Kriton/Faidon | Auteur: Plato | Uitgever: Athenaeum | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | maart 2020 | 248 pagina's

Plato en Sokrates zijn onafscheidelijk. In deze bundel zijn Plato's boeken bijeengebracht waaraan Sokrates zijn aureool ontleent. Feest (Symposium) is Plato's meesterwerk over liefde, dat een beeld geeft van Sokrates' ongrijpbare persoonlijkheid. De andere titels houden verband met Sokrates' proces. In Euthyfron discussieert Sokrates over godsdienst. Sokrates' Verdediging beschrijft de ironische, zelfverzekerde manier waarop hij het martelaarschap zoekt. In Kriton weigert hij uit de dodencel te ontsnappen. Faidon ten slotte gaat over de onsterfelijkheid van de ziel en eindigt met de aangrijpende beschrijving van Sokrates' dood.

Auteur: Plato | Uitgever: Prometheus | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | juli 2019 | 216 pagina's

Wie was hij, Sokrates, de man met de stompe neus en het scherpe intellect? Een moedige rebel of een gevaarlijke onruststoker?

Hij heeft zelf geen woord geschreven, des te meer is er over hem geschreven. Eerst en vooral door Plato (ca. 427-347 v.Chr.), wiens oeuvre één grote hommage aan Sokrates is. Hij was diep verontwaardigd over het doodvonnis van Sokrates, in 399 v.Chr. voltrokken toen hij een man van zeventig was.

In dit boek zijn Plato's werken over het proces tegen Sokrates en diens laatste dagen bijeengebracht: Euthyfron, Apologia Sokratous (Sokrates' verdedigingsrede), Kriton en Faidon. Indrukwekkende en ontroerende meesterwerken die ons heel dicht bij Sokrates brengen, de enige man uit de Oudheid die we allemaal zouden herkennen wanneer we hem op straat tegenkwamen. Maar we belanden ook midden in de woelige, maar waarachtige democratie die Athene was, en worden door het doodvonnis tegen Sokrates onvermijdelijk geconfronteerd met uiterst actuele vragen over de onbehaaglijke grenzen tussen democratie en rechtsstaat.

Harmonieleer voor het denken | Auteur: Jos Kessels | Uitgever: Boom | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | april 2017 | 312 pagina's

Zoals alle goede filosofie leert Socrates, maak muziek! de lezer de wereld opnieuw te bezien, met muziek als metafoor voor het leven.

Voor Socrates staat muziek gelijk aan het zoeken naar harmonie. Harmonie ontstaat in het verzoenen van tegenstellingen, van het hoge en het lage, het heilige en het profane. Zo bezien is muziek een metafoor voor het leven. Jos Kessels laat overtuigend zien dat deze muzikale benadering een zinvolle aanvulling is op ons normale wereldbeeld. Of het nu gaat om een muziekstuk van Bach, het werk van andere grote geesten, zoals Immanuel Kant, Thomas Mann of Piet Mondriaan, of om een gesprek met familie of collega's: steeds staat het vinden van harmonie centraal. Kessels toont hoe we moeten meebewegen op de muzikale bewegingen van de geest en leert ons motieven, contrapunten en wendingen te herkennen in argumenten.

Filosofische gids voor het stellen van goede vragen | Auteur: Elke Wiss | Uitgever: Ambo|Anthos | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | maart 2020 | 256 pagina's

In Socrates op sneakers leert Elke Wiss de kunst van het vragenstellen aan de hand van Socrates en andere beroemde filosofen, zodat we gesprekken voeren die leiden tot verdieping en verbinding.

Met Socrates op sneakers tackelt praktisch filosoof Elke Wiss de kunst van een goed gesprek. In een tijd waarin iedereen door elkaar roeptoetert en meningen al snel dezelfde waarde als feiten krijgen, is de verbinding vaak ver te zoeken. We proberen de ander eerder te overtuigen van ons gelijk dan dat we samen op zoek gaan naar wezenlijke antwoorden. Veel van onze gesprekken hebben daardoor meer weg van een debat dan van een dialoog. We praten liever dan dat we luisteren, voor vragen stellen hebben we geen tijd. En toegeven iets niet te weten is al helemaal geen optie. Hoe mooi zou het zijn als je op elk moment en in iedere situatie weet hoe je precies díé vraag stelt die leidt tot een goed gesprek?

In Socrates op sneakers leert Elke Wiss je hoe je dat doet. Met Socrates en andere filosofen als inspiratiebron laat zij zien waarom we zo slecht zijn in het stellen van goede vragen, én hoe we er beter in worden. Socrates op sneakers leert je de vaardigheden die nodig zijn om die vragen te stellen die verrassen en aan het denken zetten. Zodat we gesprekken voeren die leiden tot verdieping en verbinding. Met een ander, én met jezelf.

Lemniscaat levende filosofie - tegendraadse lessen in de geest van Socrates | Auteur: Michel Onfray | Uitgever: Lemniscaat | Nederlands | Paperback | 

Druk: 1 | januari 2003 | 320 pagina's

Antihandboek voor de filosofie: tegendraadse lessen in de geest van Socrates.

Auteur: Xenophon | Uitgever: IJzer | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | september 2019 | 176 pagina's

De Atheense aristocraat Xenophon (ca. 430-355 v.Chr.) ontmoette Socrates in 404 v.Chr. en werd een van zijn leerlingen. Xenophon, die van nature praktisch en utilitaristisch gericht was, heeft Socrates zeker niet in alles begrepen, maar is 'zijn' Socrates steeds trouw gebleven. Zijn Apomnemoneumata Sokratous of Herinneringen aan Socrates getuigen daarvan.

De eerste twee van de vier boeken weerleggen vooral de aanklacht tegen Socrates en behandelen verder de opvoeding van de jeugd; de laatste twee gaan over economische en politieke problemen. Vooral in de twee laatste boeken ontpopt Socrates zich als deskundige op vrijwel alle terreinen die in het omvangrijke oeuvre van Xenophon ter sprake komen en waarover hij afzonderlijke verhandelingen heeft geschreven: het beheer van bezittingen, de jacht, paardrijden, troepenopstelling enz.

Plato, de briljantste leerling van Socrates, sloeg Xenophon waarschijnlijk niet hoog aan, want hij noemt hem nergens. Toch is de Socrates van Xenophon misschien wel meer de echte Socrates dan die van Plato. De Socrates van Xenophon is veel massiever, serieuzer en minder diabolisch dan de figuur die wij bij Plato aantreffen. Daarom zijn de Herinneringen aan Socrates een prachtige aanvulling - en misschien zelfs correctie - op het Socratesbeeld dat door Plato werd geschetst en dat dat van Xenophon al te zeer heeft verdrongen.

In de vertaling van Cornelis Verhoeven.

Ethica, Baruch Spinoza, vertaald, ingeleid, toegelicht en samengevat door Maarten van Buuren. Uitgever: Ambo/Anthos, 460 pagina’s.

Ethica, Ordine Geometrico Demonstrata (Ethiek volgens een geometrische methode uiteengezet) is een filosofisch boek van Baruch Spinoza dat algemeen als zijn magnum opus wordt beschouwd. Het werd geschreven in het Latijn en in 1678 postuum gepubliceerd. Het thema van dit boek is het achterhalen van de rationele opbouw van het universum en de plaats van de mens daarin. Het is evenzeer een werk over metafysica als over ethiek. Veel onderwerpen die erin behandeld worden had Spinoza al in eerdere publicaties behandeld. De geometrische methode en de logische opbouw versterken het beeld dat het bedoeld was als een afgerond geheel.

Auteur: Baruch de Spinoza | Uitgever: Prometheus/Bert Bakker | Co-auteur: Guido Joost van Suchtelen, Nicolaas Johannes van Suchtelen | Nederlands | Paperback | Druk: 7 | februari 2015 | 632 pagina's

Spinoza (1632-1677) is zonder twijfel de bekendste wijsgeer van Nederlandse bodem en behoort tot het selecte gezelschap van filosofen die gezichtsbepalend worden geacht voor de geschiedenis van het westerse denken.

Maar weinig filosofen zijn zo diep verafschuwd en tegelijkertijd zozeer bewonderd. De Ethica is dan ook een opmerkelijk boek. Spinoza schreef het om zijn publiek dit levensdoel voor ogen te stellen: de mens moet zichzelf zijn, zich niet door zijn emoties laten meeslepen, en inzicht hebben in zichzelf en in de samenhang van de wereld. Alleen dan kan een mens gelukkig worden.

De Ethica is een klassieker uit de westerse filosofie.

Auteur: Maarten van Buuren | Uitgever: Isvw | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | oktober 2016 | 160 pagina's

Spinoza begrijpen is niet zo heel moeilijk. Tenminste, niet als je dit kleine handboekje leest. Maarten van Buuren legt hierin op begrijpelijke wijze uit waarom Baruch de Spinoza niet alleen Nederlands belangrijkste denker is geweest, maar waarom hij ook wereldwijd tot de toppers

wordt gerekend.

Bij Spinoza krijgt het idee van 'vrijheid van meningsuiting' voor het eerst goed vorm. Spinoza is ook de man die God bevrijdt uit zijn theologische harnas. Zijn God valt samen met de natuurwetten en is dus verzoenbaar met de moderne wetenschappen. En als je dan weet dat Spinoza met zijn modern aandoende levenskunst ook nog eens de man is die de mens weet te bevrijden van lastige emoties, dan begrijp je waarom je dit boekje moet lezen.

Een filosofie van de eenvoud | Auteur: Frédéric Lenoir | Uitgever: Balans | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | juli 2020 | 224 pagina's

Frédéric Lenoir geeft op boeiende wijze inzicht in de verrassend positieve, toegankelijke en tijdloze levenslessen van de revolutionaire denker Spinoza die helpen geluk en betekenis te vinden.

In het uiterst toegankelijke en verhelderende Het wonder Spinoza laat de Franse bestsellerauteur Frédéric Lenoir zien welke verrassende levenslessen er te trekken zijn uit het uitzonderlijke leven en denken van de zeventiende-eeuwse filosoof Spinoza. Spinoza was niet alleen een revolutionair denker, maar bovenal een filosoof van de levenskunst en de blijheid. Zijn filosofie kan ons helpen betekenis te vinden in het leven – misschien zelfs geluk.

Spinoza wijdde zijn hele leven aan de filosofie. Vanwege zijn radicale ideeën, waarin hij de bestaande opvattingen over God en moraal op zijn kop zette, wordt hij vaak gezien als voorloper van de Verlichting en moderne democratieën. Maar zijn belangrijkste missie was waarschijnlijk toch het ontdekken van het ware goede, om een manier van leven te vinden die leidt tot "een eeuwige en volmaakte blijdschap'.

Dat geluk, stelt Spinoza, vinden we niet door te streven naar roem of bezit, maar door op een eenvoudige manier te leven, op basis van eerlijkheid, lankmoedigheid en matiging. De rede en onze levenservaringen kunnen ons daarbij helpen. Lenoir laat overtuigend en op uiterst boeiende wijze zien dat deze inzichten van Spinoza tijdloos zijn en nog altijd toepasbaar. Dat is het "wonder' Spinoza.

Auteur: I D Yalom | Uitgever: Balans | Nederlands | Paperback | Druk: 12 | oktober 2014 | 432 pagina's

Wie was Spinoza? Wie was deze moedige, geniale filosoof die met zijn geschriften de wereld veranderde, maar op zijn 23ste in de ban werd gedaan door de hele joodse gemeenschap van Amsterdam, inclusief zijn eigen familie? Hoe zag zijn innerlijk leven eruit? En: wat was drie eeuwen later precies de fascinatie van de nazi s met Spinoza? Waarom roofden ze zijn bibliotheek leeg, maar verbrandden ze zijn boeken niet?

Deze vragen hielden de psychiater en romancier Irvin D. Yalom een half leven bezig. In zijn bestseller Het raadsel Spinoza maakt hij niet alleen van de filosoof een mens, maar onthult hij ook de ware toedracht rond het `Spinozaprobleem van de nazi s.

Auteur: Benedictus de Spinoza | Uitgever: Wereldbibliotheek | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | januari 1997 | 548 pagina's

In zijn 'Theologisch-politiek traktaat' ontwierp Spinoza een strategie tot bevrijding van de samenleving en de cultuur uit dogmatische verstarring en politieke knechting. Stelde hij in de 'Ethica' dat die bevrijding slechts in de politieke gemeenschap, de 'civitas', kan worden nagestreefd, in zijn 'Theologisch-politiek traktaat' onderzoekt Spinoza de sociale samenleving en wijst hij een uitweg uit de impasse waarin de godsdienst en de politiek verkeerden. Alleen een door de filosofie gestuurde nieuwe houding tegenover beide kan een oplossing brengen. De twee boeken, de 'Ethica' en het 'Traktaat', vullen elkaar dus aan.

In het 'Traktaat' wordt een nieuwe methode van bijbelstudie uiteengezet en een nieuwe visie ontwikkeld op zulke centrale religieuze begrippen als openbaring, uitverkiezing, de Wet, het wonder en de ceremoniën. In het strikt politieke deel bepleit Spinoza op grond van een originele opvatting van het natuurrecht een onbelemmerde vrijheid van meningsvorming en -uiting. Vrijheid is in zijn ogen een kracht ten goede, een 'virtus', en hij komt dan ook tot de slotsom dat de democratische staatsvorm de meest wenselijke is.

De uitgave van Spinoza's 'Tractatus Theologica-politicus' werd in 1670 met de nodige voorzichtigheid omgeven: de auteur werd niet genoemd, de uitgever verschool zich achter een fictieve naam. Toch stak onmiddellijk een storm van verontwaardiging over het boek de kop op. De traditionele theologie en de daarachter staande politieke krachten voelden door dit boek de grond onder hun voeten wegzinken, maar ook de progressieve denkers zagen hun delicate positie in gevaar gebracht. Totale verkettering van de auteur was het gevolg.

De reacties op het 'Traktaat' waren zo heftig dat Spinoza de publicatie van een Nederlandse vertaling, waaraan de drukker al begonnen was, op het laatste moment verhinderde. Toch is de Latijnse editie op ruime schaal verspreid en kwamen er ook spoedig Franse, Engelse en Nederlandse vertalingen op de markt. De stille adhesie moet groot zijn geweest.

Deze uitgave, gebaseerd op de eerste druk van de 'Tractatus Theologica-politicus', biedt een geheel nieuwe, volledige vertaling uit het Latijn. Minutieus onderzoek heeft eerst de tekst zo zuiver mogelijk vastgesteld. De aantekeningen die Spinoza na verschijning bij zijn boek heeft gemaakt, zijn eveneens in deze editie opgenomen. Voor het eerst kon worden vastgesteld dat niet alle aantekeningen in hun overgeleverde vorm authentiek zijn.

De vertaler heeft het boek zo toegankelijk mogelijk gemaakt met behulp van een zorgvuldige alinea-indeling, uitvoerige samenvattingen en toegevoegde interne en externe verwijzingen naar bijbelteksten en andere literatuur.

Auteur: Benedictus de Spinoza | Uitgever: Wereldbibliotheek | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | november 2013

In de 'Staatkundige verhandeling' onderzoekt Spinoza de grondslagen van de politiek. Uit de natuur van de mens leidt hij af dat de democratie uiteindelijk de enig goede staatsvorm is. Met zijn inzicht dat de veiligheid en de vrijheid van de burger in autoritaire staatsvormen als de monarchie niet gewaarborgd kunnen worden, was Spinoza zijn tijd ver vooruit. Deze verhandeling vormt dan ook, hoewel onvoltooid, een hoogtepunt van zijn maatschappelijk denken.

Deze uitgave van de 'Staatkundige verhandeling' - de eerste sinds 1901 en gebaseerd op recente tekstkritische uitgaven van de Latijnse tekst - is vertaald en van aantekeningen voorzien door Karel D'huyvetters, en ingeleid door Jonathan I. Israel.

Perfect cadeau voor kattenliefhebbers | Auteur: John Gray | Uitgever: Spectrum | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | oktober 2020 | 224 pagina's

Zelfs de grootste Britse filosoof kan heel veel leren van zijn kat.

'Katten hebben geen advies over het leven nodig. Ze zijn tevreden met het leven dat ze leiden. Voor mensen daarentegen voelt het juist heel natuurlijk aan om constant op zoek te gaan naar geluk. Ze streven altijd naar een hoger doel. Katten doen dat echter niet. Ze zijn gewoon blij om zichzelf te zijn. Dat is dan ook de reden dat katten geen waarde hechten aan filosofie. Ze weten namelijk al lang hoe ze moeten leven.' – auteur John Gray

Er is geen echt bewijs dat mensen ooit katten hebben 'gedomesticeerd'. Het lijkt er eerder op dat katten op een gegeven moment de potentiële waarde van de mens inzagen en zelf hebben gekozen een relatie met ons aan te gaan. En iedereen die ooit een tijdje naar een kat heeft gekeken, weet dat een kat de kunst van goed leven volledig onder de knie heeft. Hoe doen ze dat?

In De filosofie van een kat doet filosoof John Gray een poging om grip te krijgen op de filosofische en morele kwesties rondom de band tussen katten en mensen. In dit prachtige boek geeft Gray fascinerende voorbeelden van de complexe en intieme relatie. Hoe wij reageren op dit bijzondere 'huisdier' zegt veel over ons menselijke gedrag. Het boek is een dankbetuiging aan katten en daarnaast geeft het ons meer begrip over onze eigen dierlijke aard.

Een nieuwe filosofie van de vrije wil | Auteur: Jurriën Hamer | Uitgever: De Bezige Bij | Nederlands | Paperback | Druk: 1 | maart 2021 | 192 pagina's 

Hoe zou de wereld eruit zien zonder schuld en verdienste?

Heeft een miljonair recht op zijn rijkdom? Moeten we zelfs een moordenaar vergeven? En kan een mens ooit zijn lot veranderen? Het hangt allemaal af van ons antwoord op een fundamentele vraag: hebben we een vrije wil?

Filosofen twijfelen al eeuwen over het antwoord hierop, en sinds decennia roepen biologen en neurologen dat de vrije wil niet bestaat. Ieder jaar stapelt het bewijs tegen de vrije wil zich verder op: we zijn een product van onze genen, van onze geschiedenis en van onze omstandigheden.

Toch laat de vrije wil ons niet los. Deze mythe heeft meer invloed dan ooit – in ons strafrecht, onze economie en onze zoektocht naar geluk.

Jurriën Hamer denkt verder waar anderen terugdeinzen en stelt de rol van de vrije wil ter discussie. Waarom schurken pech hebben en helden geluk is een confronterend debuut met radicale implicaties voor onze manier van leven – van onze politiek tot onze meest intieme relaties.

Het leven is onrechtvaardig, Over het conflict tussen rechtvaardigheid en sterfelijkheid, Thomas Macho. Uitgever: Klement, 112 pagina’s. 

Thomas Macho bekijkt in Het leven is onrechtvaardig de onrechtvaardigheid die we in onze huidige maatschappij steeds meer ervaren. We stellen onszelf niet meer de vraag of wij het wellicht beter hebben dan onze grootouders; veeleer zien we iedere dag hoe vele mensen het op hetzelfde moment veel slechter vergaat dan onszelf. Iedere blik op een smartphone wijst ons op ongelijkheid; ieder bericht brengt ons de boodschap: het leven is onrechtvaardig. Macho onderzoekt de cultuurtechnieken en -systemen die de mens heeft uitgevonden om deze onrechtvaardigheid bij te stellen.

Filosofie in een tijd van big data, Christian Madsbjerg. Uitgever: ten Have, 256 pagina’s. 

Christian Madsbjerg, filosoof en politiek wetenschapper, laat in Filosofie in een tijd van big data zien dat algoritmes en big data niet de ultieme bron voor succes zijn. Hoewel we onze persoonlijke en zakelijke beslissingen er steeds meer op baseren, is het volgens Madsbjerg noodzakelijk om uiteindelijk uit te gaan van menselijke betekenisgeving. De filosofie en kunst kunnen ons in dit proces helpen.

Aan de hand van sprekende voorbeelden laat Madsbjerg zien dat de wereld uit meer bestaat dan een serie algoritmes. Vanuit zijn ervaring als adviseur toont hij aan dat de meest succesvolle businessbeslissingen gebaseerd zijn op het vermogen de wereld buiten het kantoor te duiden. Menselijkheid in een wereld van big data is daarom onmisbaar.

Vertrouwen, opening naar een veranderende wereld, Bart Nooteboom. Uitgever:Klement, 238 pagina's. 

Met Vertrouwen verheldert en verdiept Bart Nooteboom het begrip 'vertrouwen' en laat hij zien hoe het kan functioneren als een mentale blikopener. Vertrouwen is als schone lucht: je praat er pas over als het er niet is. Iedereen maakt zich tegenwoordig druk over vertrouwen, of beter, over het gebrek daaraan. Maar het begrip 'vertrouwen' is complex en verwarrend. We kunnen het relateren aan objecten, mensen, organisaties of grotere systemen. Nooteboom laat zien hoe vertrouwen werkt in de politiek, in de maatschappij en in relaties.

Ubuntu, Stroom van het bestaan als levensfilosofie, Mogobe Ramose. Uitgever: ten Have, 208 pagina’s. 

De Zuid-Afrikaanse filosoof Mogobe Ramose schreef het klassieke werk over ubuntu. Deze Afrikaanse filosofie verandert onze kijk op taal, politiek, religie, het rechtssysteem, onze omgang met de aarde en elkaar. Zij laat ons de wereld als totaal nieuw ervaren. Vanuit ubuntu, dat bekend is geworden door onder andere Nelson Mandela, is het bestaan een continue stroom waarin alles steeds een balans zoekt. Deze filosofie heeft behalve Afrika ook het Westen veel te bieden.

Van zichzelf bevrijd, Levinas over het raadsel van de nabijheid, Renée van Riessen. Uitgever: Sjibbolet, 204 pagina’s. 

Menselijk leven is leven in relaties, die op basis van uiteenlopende verwachtingen tot stand komen of weer worden afgebroken. Dikwijls meten we die verwachtingen af aan wat een zinvol en vervuld leven is. De verhouding met anderen moet dan passen in het kunstwerk dat we, volgens de hedendaagse ideeën over goed leven, van ons eigen leven dienen te maken. De Frans-joodse filosoof Emmanuel Levinas richtte zich vooral op de bevrijdende kracht van relaties, en ontdekte dat ze behulpzaam kunnen zijn om onszelf los te laten, en compassie te oefenen. Renée van Riessen onderzoekt Levinas' denken over nabijheid en naastenliefde. Ze brengt het in discussie met hedendaagse denkers (Heidegger, Ricoeur, Derrida) en legt verbanden met het werk van schrijvers en beeldend kunstenaars als Natalia Ginzburg, J.M. Coetzee en Barnett Newman. Met haar Levinas-interpretaties beweegt Van Riessen zich op het grensvlak van ethiek, mystiek en religie. Ze vraagt zich af waar de bevrijding van zichzelf in vervreemding omslaat. Is nabijheid een ander woord voor naastenliefde? Hoe authentiek kan die vorm van liefde zijn? Hoe kan nabijheid zich wapenen tegen kwaad en vijandschap? Is het raadsel van nabijheid een spoor van God? Renée van Riessen is filosoof en dichter. Zij doceert godsdienstfilosofie aan de PThU Groningen en is bijzonder hoogleraar christelijke filosofie aan de Universiteit Leiden. Eerder publiceerde zij o.a. het succesvolle Oratio-essay 'De ziel opnieuw' (4de druk). 

Oude en nieuwe ongelijkheid, Over het failliet van het verheffingsideaal, Kees Vuyk. Uitgever: Klement, 288 pagina’s.

In Oude en nieuwe ongelijkheid verhaalt Kees Vuyk over goede intenties en slechte uitkomsten. De belofte van gelijke kansen gaat steeds holler klinken. Wat heb je aan gelijke kansen als je weet dat je niet in staat bent en nooit in staat zult zijn om ze te benutten, en je kinderen evenmin? Vuyk laat zien dat er, ondanks alle goede bedoelingen, in onze egalitaire samenleving een nieuwe vorm van ongelijkheid is ontstaan. Hij toont wat deze nieuwe ongelijkheid behelst, hoe ze is ontstaan en exploreert mogelijke oplossingen. Hoe bestrijden we ongelijkheid wél?

Verhalen om je denken uit te dagen | Auteur: Elke Wiss | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | juli 2021 | 192 pagina's

En ze filosofeerden nog lang en gelukkig van Elke Wiss, bekend van de bestseller Socrates op sneakers, staat vol speelse verhalen om je denken te scherpen (en verrassende gesprekken te voeren).

In haar nieuwe boek En ze filosofeerden nog lang en gelukkig laat Elke Wiss, bekend van de bestseller Socrates op sneakers, aan de hand van korte filosofische verhalen zien hoe je een beter gesprek met elkaar kunt voeren. Welke vragen werken wel en welke niet? Hoe bouw je een goed gesprek op? Hoe kun je je eigen oordelen helder krijgen en die van de ander scherp bevragen? Hoe stimuleer je het denken van jezelf en van de ander?

En ze filosofeerden nog lang en gelukkig is een toegankelijk en mooi geïllustreerd boek dat je met inspirerende verhalen en prikkelende vragen leert om tot meer verdieping te komen in gesprekken. Voor ouders die met hun kinderen willen filosoferen. Voor managers die worstelen met leidinggeven en delegeren. En voor iedereen die tijdens een etentje met familie of vrienden een goed en diepgaand gesprek wil voeren.

Wie vandaag de dag de vraag stelt hoe de westerse beschaving ontstond, zal als antwoord krijgen dat het Westen is ontstaan uit Athene of Rome. Maar wat is de ultieme bron van de westerse beschaving?

Bestsellerauteur en hoogleraar Thomas E. Woods geeft het lang genegeerde antwoord: de katholieke kerk. In dit alom geprezen boek en bestseller gaat Woods voorbij aan de bekende verhaaltjes over kopiërende monniken waarmee de wijsheid van de klassieke Oudheid bewaard werd. De moderne wetenschap, vrijemarkteconomie, kunst, muziek, tolerantie, en de idee van mensenrechten komen uit de katholieke kerk.

In De bouwmeesters van Europa kom je te weten hoe de moderne wetenschap in de kerk is ontstaan, hoe katholieke priesters 500 jaar voor Adam Smith het vrijemarktdenken ontwikkelden, hoe de universiteit is ontstaan, wat er niet klopt over wat je van het Galileo-proces weet, hoe het westerse recht voortkwam uit het kerkelijke canoniek recht, hoe de kerk het Westen humaniseerde vanuit de heiligheid van al het menselijke leven. Geen instituut heeft meer gedaan in de vorming van het Westen dan de tweeduizend jaar oude katholieke kerk - en dat op een wijze die we hebben vergeten of nooit eerder hoorden. De bouwmeesters van Europa is een essentieel boek om de verloren waarheid te herontdekken. Thomas E. Woods is een bekende historicus, politiek commentator en bestseller auteur. Hij schreef 12 boeken en is veelvuldig in de Amerikaanse media aanwezig om zijn licht op vele onderwerpen te laten schijnen.

Dicht bij het einde, terug naar het begin. memoires van een psychiater, Irvin D. Yalom. Uitgever: Balans, 420 pagina's.

Heb geen spijt van de dingen die je niet hebt gedaan. Zorg dat je tevreden bent met het leven dat je leidt. Wees goed voor jezelf en voor anderen. Dat zijn drie levenslessen die Irvin Yalom leerde in zijn lange loopbaan als psychiater en als schrijver. In zijn memoires kijkt hij terug op zijn eigen bewogen leven. Als jongen in een joods-Russisch gezin dat kort na de Eerste Wereldoorlog naar Amerika is geëmigreerd, is het lezen van boeken voor de jonge Irvin de enige manier om te ontsnappen aan het 'geestelijke getto' waarin hij opgroeit. In de literatuur vindt hij een schuilplaats, een alternatieve werkelijkheid, een bron van inspiratie en wijsheid. Het schrijven van romans zou voor hem het hoogste blijven wat je als mens kunt bereiken - al koos hij uiteindelijk voor een loopbaan als psychiater. Zijn leven lang bleef Yalom gefascineerd door de verhalen die zijn patiënten hem toevertrouwden. Het zijn deze verhalen die hem als wetenschapper inspireerden, en die de basis zouden vormden voor zijn boeken - die niet alleen voor hemzelf, maar ook voor lezers over de hele wereld een schuilplaats werden. 

Auteur: Rebecca Buxton | Nederlands | Hardcover | Druk: 1 | maart 2022 | 192 pagina's

Als je op straat aan een willekeurige voorbijganger vraagt om een paar namen van filosofen te noemen, dan word je meestal eerst niet serieus genomen. Maar als je doorvraagt, volgen namen als Plato, Socrates, soms Descartes of Aristoteles. De denkers die genoemd worden hebben een ding gemeen: het zijn vrijwel altijd alleen maar mannen. En dat moet anders! Natuurlijk zijn er zowel vroeger als ook nu vrouwelijke denkers met baanbrekende, originele ideeën. Briljante geesten, die net zo zeer, of misschien nog wel meer dan hun mannelijke collega’s een podium verdienen. Rebecca Buxton en Lisa Whiting besloten een canon van vrouwelijke denkers samen te stellen. Ze vroegen twintig vrouwelijke denkers om elk een hoofdstuk te wijden aan leven en werk van een filosofe. Van Diotima en Ban Zhao tot Mary Wollstonecraft en Sophie Bosede Oluwole, De filosofes biedt een overzicht van denkers die tot nog toe veel te weinig aandacht kregen. De filosofes is een hoognodige ode aan alle vrouwelijke denkers van toen en nu.

De eerste romantici en de uitvinding van het ik | Auteur: Andrea Wulf | Uitgever: Atlas Contact | Nederlands | Hardcover | 07 oktober 2022 | 608 pagina's 

Andrea Wulf schrijft de wervelende geschiedenis van een briljant gezelschap, onder wie Goethe, Schiller, Hegel en de mysterieuze Caroline Schlegel, die in de Duitse stad Jena de Romantiek ontketenden.

In ‘Rebelse genieën’ vertelt Andrea Wulf niet alleen het verhaal van enkele van de briljantste figuren uit de geschiedenis, maar ook hoe we onszelf als middelpunt zijn gaan beschouwen, over het ontstaan van individuele vrijheden en over de dunne lijn tussen egoïsme en de vrije wil. Wulf beschrijft dat de oorsprong van ideeën zoals individualisme, zelfbeschikking en vrijheid ligt in Jena, een klein Duits universiteitsstadje. Daar begon in de laatste jaren van de achttiende eeuw een bont genootschap op een radicaal nieuwe wijze na te denken over het ‘zelf’. Onder hen bevond zich de raadselachtige Caroline Schlegel. Ze filosofeerden over het scheppend vermogen van het zelf, de eenheid van de natuur en de ware aard van vrijheid – en daarmee ontketenden ze de Romantiek, een revolutie van de geest die tot op de dag van vandaag doorwerkt.